Eleştiriler ve gerçekler karşısında hazımsızlık ile saldırganlık Devletsiz Toplum bireylerinin, Egemen kültür komplikasyonun altında ötekileşmiş iki kimlikli kişiliklerin tipik özelliğidir. Yaşanan kültürel yozlaşma ve çürümenin bir sembolü ise Kumdan kaledir.
Pomak ulusunun yaşadığı değişim etkisini daha çok Pomakların ana dili Pomakçada gösteriyor. Değişimin dinamikleri Pomaklar olarak kültür dünyamızı epey bir zorluyor. Kültürümüzün geleneksel yapısı ve tarzında ciddi bir tıkanma gözleniyor. Pomaklar siyasi alanda yoklar Pomakların siyaseti ise yaşanan Toplumsal sorunun azda olsa var olan Pomak camiamızın ’çizgi dışına’ çıkmasına, egemen Kültür içinde erimesine bağlanıyor. Pomaklar Siyaset soruna ideolojik yaklaşıyor ve ‘çözüm’ için ‘boşverdimci’ olmayı seçiyorlar. Ne var ki Pomak Kültürünün sorunları derindir. Sorun yaşanan değişime uygun çözümlerin üretilememesindedir.
Nitelik olmayınca anlamsızlık egemen oluyor
Yaşanan tıkanmanın başlıca nedeni dünya insanlığının ve onun bir parçası olan Pomak toplumunun geçirdiği değişimler; bilim ve teknik başta olmak üzere hayatın her alanında yaşanan - devrimsel – gelişmelerdir. İnsanlığa engin ufuklar kazandıran, kültür-sanat başta olmak üzere her alanda baş döndürücü gelişmeler sağlayan değişim, herkes gibi Pomak insanını da derinden etkiliyor.
Çok yönlü ve çarpıcı etkileri olan söz konusu gelişmelerin yol açtığı sonuçlar her gün biraz daha ivme, ayrıntı ve de somutluk kazanarak hayatın derinliklerine iniyor. Orada yeni yaşam tarzı gibi, yeni bir kültür algısı da şekilleniyor.Değişim Pomak toplumunu iliklerine kadar çözüyor. Toplum bir yanıyla eski ilişki ve değer yargılarından özgürleşiyor, diğer yanıyla da çağın değerleri temelinde yeniden şekilleniyor. Değişim, bilimden sanata, felsefeden ekonomiye her şeyi alt-üst ediyor. Bununla da kalmıyor; kendisine ayak uydurmayanı tasfiye de ediyor. Dışlıyor, asimile ediyor. Dolayısıyla ayakta kalmanın yolu çağımıza uygun siyaset, felsefe, kültür vs. üretmekten, yeni şeyler yaratmaktan geçiyor.
Biz kendi kültürümüzü nasıl bir çözümlemeye tabi tutabiliriz?
Pomakların Hakim kültürler altında ezilmesi ve erimesi geçirdiği değişime uygun kültür- sanat felsefesi üretilememesinden kaynaklanıyor. Dünya değişti, çağ değişti, Pomak halkı değişti; toplumsal ilişkiler, tarzlar, üretim biçimleri ve daha birçok şey gibi kültürün algısı ve işlevi de değişti fakat, geçmişin dar kalıplar içindeki kültür-sanat siyaseti değişmedi.Bu yüzden dünyanın ve Pomak toplumunun yaşadığı değişime uygun çözümler üretilemedi.
Daha önce de yazmıştım her şeyden önce yeni bir felsefe üretilmelidir. Kültür bireysel ve toplumsal felsefenin temelleri üzerinde yükseldiğinden, Önce sanat, Müzik , Folklor , Tarih bilinci ve Dilimiz Pomakça ile camiamız çağın değerleri ve toplumsal dinamiklerle etkileşim içinde olan, Pomak toplumu ve bireyi oluşturmalıyız. Yaşadığı çağla bütünleştirerek yeniden yaratan ve estetik kaygı taşıyan yeni bir Pomak ulusu felsefesine ihtiyaç duymaktadır.
Son olarak diyeceğim ; Pomaklar yabancılaşmaya, ötekileşmeye , yozlaşmaya, çürümeye ve gericileşmeye karşı bilinçlenmeli , direnmeli Pomak halkının kültürüne sahip çıkmalıdır. Pomakçamızı ,Kültürümüzü sanat ve edebiyat alanında geliştirip yaygınlaşması için; geçmişi bugüne, bugünü yarınlara taşıma coşkusuyla “yüz çiçek açsın” şiarıyla yola çıkması ile oluşacaktır.
Derleyen : Neşet DOĞAN
Kaynaklar ; Internet sitelerinden alıntılar ile derlenmistir
